درمان نفخ معده با گیاه دارویی
نفخ معده یکی از بدترین مشکلاتی است که ممکن است برای شما یا اطرافیانتان پیش آمده باشد و ندانید که چه عواملی موجب بروز این مشکل شده است و راه درمان آن چیست؟ چگونه می‌توان از ایجاد این مشکل جلوگیری کرد؟ در ادامه این مقاله در متین سلامت همراه باشید تا به اصلی‌ترین سؤالات شما در خصوص نفخ شکم پاسخ دهیم.
نفخ معده چیست؟
یکی از مشکلات مهمی که ممکن است برای هر انسانی و در هر رده سنی رخ دهد، نفخ معده است. این فرآیند بیولوژیکی به علت تجمع گاز در معده و روده انسان ایجاد می‌شود و می‌تواند دل درد و ناراحتی‌های شکمی را به وجود بیاورد.
نکته مهم اینجاست که عده‌ای گمان می‌کنند نفخ معده فقط بعد از غذا خوردن ایجاد می‌شود اما گاهی اوقات نفخ در دوران پریودی یا نفخ در دوران بارداری نیز ممکن است بوجود بیاید. علائم بزرگی شکم به علت تجمع چربی‌های زاید در دیواره شکم و مایع داخل شکم و تومور‌های شکمی، دیگر در دسته نفخ شکم قرار نمی‌گیرد.
گاهی نیز افراد بدون مصرف خوراکی یا غذا‌های نفاخ دچار نفخ شکم می‌شوند که این مشکل ناشی از استرس و اضطراب و تنش است که آن را نفخ عصبی مینامیم. علائم این نوع از نفخ بروز مشکلاتی مانند سکسکه و بیماری‌های سندروم روده نمایان می‌شود.
عوامل نفخ معده
بعد از مصرف غذا و مایعات مقداری گاز بصورت طبیعی وارد معده انسان می‌شود. بعد از هضم شدن غذا، این مقدار از گاز در دستگاه گوارش جمع می‌شود که ابتدا نیتروژن و اکسیژن است و بعد از هضم غذا بصورت هیدروژن، متان و دی اکسید کربن آزاد می‌شود. با آروغ زدن انسان، مقداری از این گاز از بدن خارج شده و قسمت دیگر آن از طریق دستگاه گوارش دفع می‌شود.
راهکار های درمان نفخ معده
در طول روز معمولاً بین ۱۵ الی ۲۰ مرتبه بدن دفع گاز را تجربه می‌کند اما اگر فردی در طول روز بیشتر از این مقدار دفع گاز داشته باشد یا درد‌هایی در ناحیه شکم احساس کند و همراه با آن بو نامطبوعی را استشمام کند، این فرد دچار نفخ شکم و شکم شده است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری و ایجاد نفخ شکم اشاره خواهیم کرد.
عادت‌های نامناسب غذا خوردن
دراز کشیدن و خوابیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن از مهم‌ترین عادت‌های نامناسب غذایی است که فرد را با نفخ مواجه می‌کند. بهتر است برای مقابله با بروز این مشکل، حداقل یک ساعت بعد از خوردن غذا بخوابید و یا بعد از صرف غذا مقداری قدم بزنید تا شدت نفخ کاهش پیدا کند.
تند غذا خوردن سبب می‌شود تا مقداری زیادی هوا نیز همراه با غذا وارد معده شود که باعث بروز نفخ می‌شود. همچنین خوب نجویدن غذا موجب این می‌شود که هنگام هضم غذا مقدار زیادی گاز تولید شود.
سندروم روده تحریک پذیر
کولیت‌های عصبی یا سندروم روده تحریک پذیر، یکی از شایع‌ترین عوامل بروز نفخ معده است. افراد مبتلا به کولیت ممکن است همزمان نفخ شکم و درد قفسه سینه را با هم تجربه کنند. ممکن است شدت درد به حدی بالا برود که فرد احساس درد در ناحیه قلب و اطراف آن کند و حتی نفخ شکم باعث تنگی نفس شود. درد قفسه سینه که در اثر نفخ معده ایجاد شده است، می‌تواند ناشی از بیماری‌های گوارشی مانند سنگ کیسه صفرا یا مسمومیت‌های غذایی و مصرف بیش از اندازه کربوهیدرات باشد. توصیه می‌شود در صورت بروز علائم نفخ شکم و تپش قلب یا تنگی نفس، خود را به پزشک معده نشان دهید تا هرچه سریع‌تر مشکل شما رفع شود.
مصرف بیش از اندازه نمک و حبوبات
مصرف برخی از خوراکی‌ها ممکن است میزان نفخ شکم را افزایش دهد. نمک و شیرین‌کننده‌های مصنوعی جزء موادی هستند که هضم آن‌ها برای معده آسان نخواهد بود. حبوباتی نظیر لوبیا، عدس و نخود که سرشار از پروتئین‌های گیاهی می‌باشند، باعث ایجاد ورم و نفخ شکم می‌شوند. استفاده از نوشیدنی‌های گازدار باعث افزایش میزان نفخ شکم می‌شود و درد‌های شکمی را تشدید می‌کند.
فشار‌های عصبی
هنگامی که اعصاب روده تحت تأثیر قرار می‌گیرد، نفخ رخ می‌دهد. افرادی که تحت فشار‌های روانی هستند یا دچار استرس می‌شوند، ممکن است نفخ شکم، اسهال و یبوست را تجربه کنند. افرادی که با مشکلاتی مانند سوزش سر دل، ترش کردن و نفخ شکم درگیر هستند، برای اطلاع یافتن از مشکل گوارشی خود، باید به دکتر گوارش و معده مراجعه کنند.
عفونت‌های روده ای
هنگامی که باکتری‌های درون معده و روده بیش از اندازه رشد می‌کنند، باعث ایجاد نفخ معده می‌شوند. بیماری‌های انگلی نیز در ایجاد نفخ مؤثر هستند. این عوامل قبل از اینکه غذا هضم شده و جذب بدن شود، آن را مصرف می‌کنند و گاز تولید شده در اثر آن، فرد را با مشکل نفخ مواجه می‌کند.
رژیم غذایی نامناسب
مصرف بیش از اندازه از برخی مواد غذایی، تأثیر مستقیم در ایجاد نفخ معده دارد. برای مثال استفاده بیش از حد گوشت، مرغ و ماهی، تخم مرغ، سبزیجاتی نظیر کاهو، گوجه فرنگی، کدو سبز و بامیه و میوه‌هایی مانند انگور، توت، گیلاس و زیتون و کربوهیدرات‌هایی مثل نظیر برنج، نان بدون گلوتن و نان برنج می‌تواند شما را با مشکل نفخ معده درگیر کند. نکته اینجاست که مصرف کافی و به اندازه و عدم استفاده همزمان از مواد نفاخ، قطعاً باعث ایجاد مشکل نخواهد شد.
جویدن آدامس و آبنبات
یکی از راه‌های ترک سیگار و کاهش وزن، جویدن آدامس و مکیدن آبنبات به شمار می‌رود. هرچند که استفاده از این مواد می‌تواند فوایدی داشته باشد اما باید بدانید که با مصرف این مواد، حجم زیادی از هوا وارد معده می‌شود. می‌تواند زمینه‌ای برای ایجاد نفخ شکم باشد. پس در مصرف آدامس و آبنبات نیز زیاده روی نکنید.
نفخ معده در نوزادان
شیردهی نادرست از اصلی‌ترین عوامل ایجاد نفخ در نوزادان به شمار می‌رود. اگر نوزاد هنگام خوردن شیر وضعیت مناسبی نداشته باشد، مقداری هوا وارد معده‌اش می‌شود و ممکن است دچار نفخ معده شود. عدم بلوغ دستگاه گوارش، آلرژی و گریه کردن زیاد و مداوم نیز از دیگر عوامل ایجاد نفخ معده و درد‌های شکمی در نوزادان به شمار می‌رود.
درمان نفخ معده با گیاهان دارویی
درمان نفخ معده با خرید گیاهان دارویی به خصوص برای کودکان امکان پذیر است. در این بخش از مقاله در وبلاگ متین سلامت به معرفی مهم ترین گیاهان دارویی برای درمان نفخ معده خواهیم پرداخت.
درمان نفخ معده با گیاه دارویی
نعناع
از دیرباز برای درمان مشکلات ناشی از هاضمه و گوارش، از نعناع استفاده می‌کردند. نعناع طعمی خنک و با طراوت دارد و تحقیقات نشان داده است که ترکیبات گیاهی موجود در نعناع می‌تواند باعث مهار فعالیت ماست سل‌ها شود که در روده هستند و ممکن است باعث بروز نفخ شوند.
مطالعات حیوانی نیز عنوان کرده‌اند که مصرف نعناع برای آرام کردن روده و از بین بردن اسپاسم روده و نفخ حاصل از آن، مناسب است.. استفاده از کپسول و روغن نعناع نیز برای درمان درد‌های شکمی، نفخ و سایر مشکلات گوارشی مناسب است.
تاثیر نعنا در بهبود نفخ معده
برای تسکین درد‌های ناشی از نفخ نیز مصرف روزانه چای گیاهی نعناع، ۶ برابر روغن و کپسول تأثیر‌گذار است. برای تهیه چای نعناع، کافیست یک قاشق سوپخوری نعناع خشک را با یک چای کیسه‌ای و سه قاشق سوپخوری برگ نعناع تازه را در در یک فنجان آب بجوشانید و بعد از ۱۰ دقیقه دم کشیدن آن را میل کنید.
بادرنجبویه
بادرنجبویه که از خانواده نعناع است و چای آن، عطر و طعمی مانند لیموی تند دارد. طی تحقیقاتی نشان داده شده که مصرف چای بادرنجبویه می‌تواند مشکلاتی هاضمه مانند نفخ و گاز را درمان کند. استفاده از این گیاه می‌تواند برای درمان درد‌های شکمی، یبوست و دیگر مشکلات گوارش مناسب است.
یک مکمل مایع برای هضم به نام ایبروگاست وجود دارد که شامل عصاره ۹ گیاه مختلف است که بادرنجبویه، اصلی‌ترین جزء تشکیل دهنده‌ی آن است.
زنجبیل
از قدیم الایام برای درمان بیماری‌های مربوط به شکم، از ریشه‌های گیاه زنجبیل استفاده می‌کردند که امروزه نیز برای تهیه چای زنجبیل به کار می‌رود.
مصرف روزانه و منظم ۱. ۵ گرم کپسول زنجبیل می‌تواند حالت تهوع را از بین ببرد. مکمل‌های زنجبیل، بهترین راه برای تخلیه معده و برطرف کردن ناراحتی‌های گوارشی، گرفتگی روده، التهاب. گاز آن است. برای تعدیل طعم تند چای زنجبیل، می‌توانید از عسل و لیمو نیز استفاده کنید.
رازیانه
رازیانه نیز از دیگر گیاهانی است که در طب سنتی برای درمان اختلالات هاضمه مانند نفخ، درد‌های شکمی، یبوست و.. از آن استفاده کرد. برای از بین بردن تنبلی روده‌ها که می‌تواند احتمال ابتلا به نفخ را افزایش دهد، مصرف رازیانه بسیار مفید است.
از دانه‌های این گیاه برای تهیه چای رازیانه استفاده می‌شود که طعمی مانند شیرین بیان دارد. مطالعه‌ای بر روی سالمندان نشان داد که افراد مبتلا به یبوست با مصرف چای گیاهی با دانه‌های رازیانه، تأثیر بیشتر نسبت به استفاده از دارو‌های خود را شاهد بودند.
افسنتین
گیاه افسنتین یکی از مناسب‌ترین راه‌ها، برای درمان درد‌های گوارشی به شمار می‌رود. همچنین برای تهیه مکمل‌هایی که می‌تواند به هضم غذا کمک کند، از این گیاه استفاده می‌شود. مصرف چای این گیاه برای سلامت دستگاه گوارش و درمان درد‌های شکمی و رفع نفخ مؤثر است و به دلیل طعم تلخ آن، می‌توانید آن را همراه با آب لیمو و عسل میل کنید.
مطالعات حیوانی نشان داده مصرف افسنتین می‌تواند انگل‌هایی که زمینه ساز نفخ معده هستند را از بین ببرد. وجود ماده‌ای در این گیاه با نام توژون ممکن است باعث بروز مشکلاتی برای بانوان باردار شود از این رو مصرف افسنتین برای بانوان باردار، توصیه نمی‌شود.
بابونه
بابونه جزء آن دسته از گیاهانی است که در قدیم نیز برای درمان مشکلاتی مانند سوء هاضمه، اسهال، استفراغ و گاز معده از آن استفاده می‌شده است. بابونه یکی از گیاهان تشکیل دهنده مکمل مایع ایبروگاست است که برای درمان درد‌های شکمی و زخم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مصرف چای و دمنوش این گیاه می‌تواند تأثیرات خوبی را در درمان مشکلات گوارش داشته باشد از این رو برای تهیه چای بابونه کافیست، یک قاشق غذاخوری بابونه خشک را همراه با یک فنجان آب، به مدت ده دقیقه دم و سپس آن را میل کنید.
از دیگر راه‌های مقابله با نفخ و درمان آن، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
مصرف چای گیاهی
تاثیر چای گیاهی در درمان نفخ شکم
مصرف چای‌های گیاهی مانند چای نعناع، بابونه، زنجبیل، زردچوبه و رازیانه می‌تواند در درمان نفخ معده مؤثر واقع شود. مصرف کپسول‌های روغن نعناع، به علت خاصیت ضد اسپاسمی که دارد به شل کردن عضلات روده کمک فراوانی می‌کند. این کپسول می‌تواند باعث خروج گاز از روده شود.
مصرف ماست و دوغ
افرادی که به لاکتوز موجود در شیر حساسیت دارند، می‌توانند از ماست استفاده کنند. از آنجایی که ماست یک غذای از پیش هضم شده به شمار می‌رود به محض ورود به جذب می‌شود و ساختار‌های تشکیل دهنده شیر به خصوص شکر موجود در آن، هنگام تبدیل شدن شیر به ماست از بین می‌روند و همین مسأله باعث می‌شود تا از ایجاد نفخ و گاز معده جلوگیری کند. باکتری‌های زنده مانند اسیدوفیلوس و لاکتوباسیلوس که در ماست وجود دارند، موجب کاهش نفخ می‌شوند.
سبزی‌های معطر
استفاده از سبزی‌های معطر در پخت غذا‌ها و مصرف آن در ماست مانند نعناع خشک، زنجبیل، گشنیز، گل سرخ و آویشن می‌تواند اسید معده را رقیق کرده و هضم غذا را آسانتر کند. همچنین برای درمان نفخ معده می‌توانید از جوشانده‌های سبزی‌های معطر و عرق‌هایی مانند نعناع، آویشن، گلپر، رزماری و… جلوگیری کرد.
سبزی‌های معطر، اسانس‌های میکروب کش و ضد عفونی‌کننده دارد که برای جلوگیری از نفخ معده و دستگاه گوارش از آن استفاده کرد.
مصرف آب
برخی بر این باورند که استفاده از آب در هنگام بروز نفخ خوب نیست اما باید اشاره داشت این کاملاً اشتباه است. عدم نوشیدن آب باعث می‌شود بدن به علت کمبود آب، همان میزان آب را در بدن حفظ کند. هنگامی که با نفخ مواجه می‌شوید، بجای مصرف نکردن آب، بیشتر آب بنوشید. برای جلوگیری از بروز نفخ شکم نیز می‌توانید از موارد زیر بهره ببرید.
مصرف فیبر کافی
استفاده از فیبر باعث می‌شود تا بعد از ورود به دستگاه گوارش، شروع به پاکسازی روده از مواد زائد و تخمیر‌های چسبیده به روده کند. مصرف فیبر باعث می‌شود بدن آب بیشتری را جذب کند و زودتر احساس سیری به شما دست دهد. فیبر یک پروبیوتیک است که باعث تقویت باکتری‌های خوب در بدن می‌شود. اگر در برنامه غذایی خود از فیبر استفاده نمی‌کنید، بهتر از تدریجاً غذا‌های فیبر دار را به رژیم غذایی‌تان بیفزایید تا باعث ایجاد مشکل در دستگاه گوارشتان نشود.
ورزش کردن
با ورزش کردن مانع از محبوس شدن آب در روده‌ها می‌شوید. انجام ورزش از بالا رفتن وزن و بروز چاقی که بصورت مستقیم در ناحیه شکم رخ می‌دهد، جلوگیری می‌کند. حتی راه رفتن و پیاده روی نیز گزینه مناسبی به شمار می‌رود به خصوص برای افرادی که نمی‌توانند ورزش‌های سخت انجام دهند یا مشاغل اداری دارند.
عدم مصرف غذا‌های فرآوری شده
تا جایی که می‌توانید از مصرف این مدل غذا‌ها پرهیز کنید زیرا وجود نمک و چربی در این غذا‌ها، باعث ماندگاری آب در معده و کند شدن فرآیند هضم غذا می‌شود که این عوامل می‌تواند زمینه ساز بروز یبوست و نفخ معده شود. این غذا‌ها فیبر و مواد مغذی کمتری دارند که حتی بعد از مصرف آنان نیز ممکن است احساس گرسنگی کنید و باعث پرخوری و ایجاد دیگر مشکلات می‌شوند.
بیوفیدبک
یکی از راه‌های درمان نفخ که یک درمان فکری-بدنی محسوب می‌شود، بیوفیدبک است که باعث حفظ آرامش و نگهداری کارکرد‌های بدن می‌شود. برای درمان سوءهاضمه یا یبوست ناشی از استرس، حساسیت زیاد نسبت به غذا‌ها و نفخ شکم، می‌توانید از این روش استفاده کنید.
اگر نفخ شکم شما به مدت چند روز و همراه با علائم زیر مانند:
- متورم شدن شکم
- درد شکم
- اسهال
- استفراغ
وجود خون در ادرار و احساس سوزش در معده ادامه داشت، حتماً برای معالجه به پزشک مراجعه کنید.
کلام آخر
در این مقاله از سایت متین سلامت سعی کردیم تا مفیدترین و خلاصه‌ترین اطلاعات را درباره نفخ شکم؛ علل ایجاد آن و راه‌های درمان و پیشگیری را در اختیار شما قرار دادیم.امیدواریم تا با مطالعه و بهره گرفتن از دانش آموخته شده، راه درمان سریع‌تری را طی کنید.
اولین دیدگاه را ثبت کنید